De Amerikaanse arbeidsmarkt in de Corona-crisis
Dankzij de uitgebreide werkloosheidsbijstand wordt ervan uitgegaan dat ongeveer 40% van de werknemers meer geld verdienen als ze werkloos zijn dan in hun vorige baan. Aangezien dit de werklozen waarschijnlijk zal ontmoedigen om een nieuwe baan te zoeken, zou een hogere structurele werkloosheid met lonen die boven het niveau van de marktverrekening liggen, het resultaat kunnen zijn. Een analyse van Agnieszka Gehringer van het Flossbach von Storch Reserach Institute.
De gevolgen van de coronacrisis voor de arbeidsmarkt zijn ongekend. Ongeveer 21,4 miljoen banen zijn in slechts twee maanden tijd vernietigd, waardoor de 22,4 miljoen banen die na de Grote Recessie van 2008/09 waren gecreëerd, bijna zijn verdwenen. Ter vergelijking: tijdens de Grote Recessie werden in de 25 maanden tussen februari 2008 en februari 2010 8,7 miljoen banen vernietigd.
Heel anders is dit keer ook de sectorale samenstelling van de gevolgen. Terwijl tijdens de Grote Recessie het verlies aan werkgelegenheid in evenwicht was tussen de industrie en de dienstensector, is bijna 84% van de banen die momenteel verloren gaan, afkomstig uit de dienstensector. De zwaarst getroffen sectoren zijn de transport- en opslagsector, de professionele en zakelijke dienstverlening, de groot- en detailhandel, de vrijetijdssector en de horeca, en het onderwijs en de gezondheidszorg (Grafiek 2). Als gevolg daarvan is het totale werkloosheidscijfer gestegen van 3,5% in februari tot 14,7% in april.
Het grootste risico van de schok op de Amerikaanse arbeidsmarkt is echter niet zozeer de stijgende werkloosheid zelf, als wel de mogelijkheid dat de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt tijdens de crisis blijvende gevolgen hebben in de vorm van een stijgende structurele werkloosheid.
Dynamiek van de arbeidsmarkt
De dynamiek van de arbeidsmarkt kan worden verklaard met een standaard-tekstboek voor vraag en aanbod. De vraag naar arbeid is afkomstig van bedrijven en is direct afhankelijk van de arbeidskosten (voornamelijk lonen gecorrigeerd voor productiviteit), naast andere factoren, zoals marktmacht bij het bepalen van prijzen, conjunctuursituatie of overheidsinterventies. Wat dit laatste betreft, leiden de huidige lockdownmaatregelen als gevolg van de coronacrisis tot een vermindering van de vraag naar arbeid door bedrijven. Het arbeidsaanbod is afkomstig van werknemers en wordt doorgaans bepaald door het loonniveau, naast andere factoren, zoals de gezinssituatie en de relevante institutionele context, waaronder de werkloosheidsbijstand. Aangezien deze laatste een alternatieve, niet-arbeidsgebonden bron van inkomsten biedt, vermindert een toename van de werkloosheidsbijstand het arbeidsaanbod.
De economische hulpwet van 2,2 biljoen dollar, bekend als de CARES-wet, die in maart door de Amerikaanse regering is uitgevaardigd, heeft de werkloosheidsuitkeringen tot een ongeziene hoogte verhoogd sinds de oprichting van het werkloosheidsverzekeringsprogramma in de jaren dertig van de vorige eeuw. Deze wet biedt de ontvangers van een werkloosheidsuitkering 600 dollar extra per week. Dit is veel genereuzer dan de 25 dollar extra uitkering die tijdens de Grote Recessie werd toegekend. De maatregel zal op 31 juli aflopen, maar het Congres zou deze kunnen verlengen, aangezien het onwaarschijnlijk is dat de crisis tegen die tijd overwonnen is en de presidentsverkiezingscampagne op handen is.Door het combineren van de twee belangrijkste krachten die momenteel de arbeidsmarkt beïnvloeden - de lockdownmaatregelen en de royale werkloosheidsbijstand - zal de arbeidsmarkt waarschijnlijk naar een nieuwe staat met een zeer hoog werkloosheidspercentage evolueren. Het effect op de lonen is a priori onzeker. Maar gezien de vrijgevigheid van de werkloosheidsuitkeringen valt te verwachten dat de werklozen ontmoedigd zullen worden om werk te zoeken en dus geen neerwaartse druk op de lonen zullen uitoefenen. Zelfs als de extra 600 dollar per week wordt uitbetaald, zouden nieuwe maatregelen, zoals verhogingen van de minimumlonen, voorkomen dat het loonniveau van het hoge niveau daalt.
Politieke winst op korte termijn versus economische verliezen op lange termijn
De beleidsmakers in de VS staan de komende weken voor moeilijke beslissingen. Ook al wordt de huidige lockdown steeds onhoudbaarder en zal deze waarschijnlijk binnenkort worden versoepeld, zullen de beslissingen met betrekking tot de arbeidsmarkt gepaard gaan met moeilijke afwegingen tussen mogelijke politieke voordelen op korte termijn en economische verliezen op lange termijn.
Het verlagen van de werkloosheidsuitkeringen vanaf augustus zou de werklozen moeten stimuleren om werk te zoeken, wat zou bijdragen tot een sneller herstel van de economie. De optie is echter politiek gezien problematisch, aangezien deze het inkomen zou verlagen van degenen die momenteel méér uitkeringen krijgen zonder te werken dan zij voordien als looninkomsten ontvingen - en dit vlak voor een belangrijke verkiezing.
Als de royale werkloosheidsuitkeringen worden verlengd, zouden de werklozen niet worden gestimuleerd om werk te zoeken. Bovendien zou de aanhoudende onzekerheid in het bedrijfsleven de investeringen kunnen belemmeren of zelfs de faillissementen van financieel geplaagde bedrijven kunnen verergeren. Dus hoe langer de uitzonderlijke arbeidsmarktmaatregelen en lockdownregels duren, hoe groter het risico op negatieve gevolgen op lange termijn voor zowel de arbeidsmarkt als de economie in het algemeen. De politiek zal dus de politieke voordelen op korte termijn moeten afwegen tegen de economische kosten op lange termijn. Vaker wel dan niet wint de korte termijn het van de lange termijn in de politiek.
Serge Vanbockryck